روز ولنتاین
روز ولنتاین، (روز عشاق و یا روز عشقورزی) در فرهنگ مسیحی سدههای میانه و سپس فرهنگ مدرن غربی روز ابراز عشق است. این مناسبت هر سال در روز ۱۴ فوریه (۲۵ بهمنماه و بعضی سالها ۲۶ بهمنماه) برگزار میشود. سابقهٔ تاریخی روز ولنتاین به جشنی که به افتخار قدیس ولنتاین در کلیساهای کاتولیک برگزار میشد، باز میگردد. روز ولنتاین برگرفته از سنن روم باستان و مسیحیت میباشد.
افسانه ولنتاین
تاریخچه
کامل و دقیق ولنتاین در دست نیست و آنچه از پیشینه این روز میدانیم با
افسانه درآمیختهاست. امروزه کلیسای کاتولیک به این نتیجه رسیدهاست که
حداقل سه قدیس به نام والنتین یا والنتیوس وجود داشتهاند که همگی به قتل
رسیدهاند، به همین دلیل چندین افسانه سعی در بازگوئی تاریخچه این آئین
دارند.
طبق یک افسانه مشهور در سده سوم
میلادی، در روم باستان در دوران فرمانروایی کلاودیوس دوم کشیشی به نام
والنتین میزیسته است. کلودیوس عقیده داشت مردان مجرد نسبت به آنانی که
همسر و فرزند دارند سربازان جنگجوتر و بهتری هستند. از این رو ازدواج را
برای مردان جوان امپراتوری روم قدغن میکند. والنتین معتقد بود که این حکم
ناعادلانه است؛ لذا مخفیانه عقد سربازان رومی را با دختران محبوبشان جاری
میکرد. هنگامی که کلاودیوس این امر را دریافت، والنتین را به مرگ محکوم
کرد.
والنتین قدیس و مریدانش
افسانه دیگر میگوید شاید کشیش والنتین به علت نجات دادن و فراری دادن مسیحیان از آزار و شکنجه رومیان کشته شده باشد. مطابق یک افسانه، کشیش وانتین خود عاشق دختر زندانبانش شده و نخستین کارت ولنتاین را خود او قبل از مرگش برای آن دختر فرستاد و در آن نوشت «از طرف والنتین تو».
پیشینهٔ تاریخی ولنتاین
کشیش
ولنتاین احتمالاً زمانی حدود سال ۲۷۰ میلادی به قتل رسیدهاست. در حالی که
برخی بر این رأیند که روز ولنتاین، سالگرد مرگ یا به خاکسپاری والنتین
است، گروه دیگر معتقدند کلیسای کاتولیک به منظور مسیحی سازی یک سنت باستانی
و مشرکانه لوپرکالیا که در روم مرسوم بوده، این تاریخ را برگزیدهاست. تا
اواخر قرن پنجم میلادی در امپراتوری روم جشن لوپرکالیا بمناسبت باروری
برگزار میشد. در سال ۴۹۸ میلادی، پاپ ژلازیوس یکم برگزاری جشن لوپرکالیا
را ممنوع کرد. وی روز ۱۴ فوریه را به عنوان روز ولنتاین اعلام کرد، تا با
اعمال مشرکانه مقابله کند.
در سدههای میانه اروپا، بخصوص در انگلستان و فرانسه، والنتین یکی از محبوب ترین قدیسان بودهاست. بخصوص همزمانی شروع جفت گیری پرندگان با روز ولنتاین، این باور را که روز ولنتاین بواقع روز عشاق است، تشدید کرد.
قدیمی ترین یادبود والنتین که امروز در دست میباشد، مربوط به چارلز، دوک اورلئان است. وی که در پی شکست در نبرد اجینکورت در برج لندن زندانی بود نامهای را در سال ۱۴۱۵ برای معشوقهاش نوشت که اکنون در مجموعه دستنویسهای کتابخانه بریتانیایی نگهداری میشود.
شهرهای منسوب به والنتین قدیس
بر
اساس باورهای کنونی، بقایای والنتین قدیس که در سده ۱۹ میلادی در قبرستانی
باستانی در ایتالیا کشف شد هماکنون در سه شهر رم، دوبلین و گلاسگو
نگهداری میشود. بخشی از این بقایا پس از انتقال به یک تابوت طلایی توسط
پاپ گرِگوری شانزدهم به کلیسای کاتولیک وایت فرایر در دوبلین پایتخت جمهوری
ایرلند اهدا شد. بخش دیگری از این بقایا که گفته میشود شامل استخوانهای
والنتین قدیس است توسط یک خانواده متمول فرانسوی در سده نوزدهم به کلیسای
فرانسیس مقدس در شهر گلاسگو در اسکاتلند منتقل شد.
خارج از حلقههای مذهبی از مردم عادی کمتر کسی از وجود این بقایا در شهر اطلاع داشت تا اینکه در سال ۱۹۹۹ تصمیم به انتقال این بقایا به کلیسای دیگری به نام The Blessed John Duns Scotus گرفته شد. این اقدام توجه گستردهٔ رسانهها و به طبع آن عموم مردم را به دنبال داشت بهطوری که شهر گلاسگو به خاطر میزبانی ولنتاین قدیس «شهر عشاق» لقب گرفت و از سال ۲۰۰۲ این شهر در روز ولنتاین میزبان فستیوالی به نام «فستیوال عشق» میباشد.
طبق تحقیقات از هر۱۰ فرد تنها یک نفر در روز ولنتاین احساس افسردگی و تنهایی بیشتر میکند
رسوم روز ولنتاین
از هدایای مرسوم روز ولنتاین هدایای شکلاتی را میتوان نام برد.
در
کشورهای اروپایی و آمریکائی دادن شکلات به عنوان هدیه روز ولنتاین از شهرت
خاصی برخوردار است. تزئین شکلات و پختن انواع آن نیز از آداب این روز به
شمار میرود.
روز ولنتاین در دیگر فرهنگها
برخی
بر آنند که والنتین فراتر از سنتی غربی است که پیش از این در بسیاری
کشورهای جهان موجود بودهاست. در کشور چین، روزی مشابه ولنتاین موجود است
که تحت عنوان «شب هفتها» نامیده میشود. برابر با افسانهای چینی، پسر
گاوچران و دختر بافنده، در هفتمین روز هفتمین ماه از تقویم قمری در آسمان
با یکدیگر ملاقات کردند. آخرین «شبِ هفتها» در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ بود. روایتی
دیگر از این روز با اندکی تفاوت نسبت به چین، در ژاپن نیز موجود است که از
آن به عنوان «تاناباتا» یاد میگردد و برابر با هفتم ژوئیه تقویم
خورشیدیست. در کشور مصر، روز عشق دیگری موجود است که برابر با ۴ نوامبر هر
سال است. در کره جنوبی، در ۱۱ دسامبر هرسال، روزی تحت عنوان «روز پِپِرو»
موجود است که در آن زوجهای جوان هدایایی به یکدیگر تقدیم میکنند.
در ایران باستان دو جشن از جهاتی با ولنتاین مشابهت داشته است. یکی جشن مهرگان که در شانزدهم مهر ماه برگزار میشده و در آن مردم به یکدیگر هدیه میدادهاند و دیگر جشن اسفندگان یا سپندارمذگان بوده که پنجم اسفند برگزار میشده و مردان به همسران خود هدیه داده و از آنها تجلیل میکرده و بر تخت مینشاندهاند. (هماکنون بعضی از زرتشتیان ایران، روز سپندارمذ (پنجم) از ماه سپندارمذ (اسفند) را روز ۲۹ بهمن و روز جشن سپندارمذگان میدانند.)
انتقادها به روز ولنتاین
برخی از علمای مسلمان بخصوص از اهل سنت از آن رو که این یک رسم رومی و مسیحی است بزرگداشت آن را بدعت شمرده و حرام دانستهاند.
گروهی
نیز روز والنتین را به علت ترویج مصرف گرایی تقبیح میکنند. این افراد
جنبشی را به نام ضد ولنتاین گرایی ایجاد کرده و افراد را تشویق به اهدای
هدایای ارزان یا رایگان میکنند. از دید برخی در ایران نیز ولنتاین مظهر
تجمل گرایی و مصرف گرایی شدهاست. به نظر آنها جوانان بیش از آنکه به
ابراز محبت بپردازند به ارزش مادی هدایا توجه دارند؛ لذا هدیه بسیار
گرانقیمت را مظهر علاقه میپندارند.
از هدایای مرسوم روز ولنتاین هدایای شکلاتی را میتوان نام برد
نکتههایی جالب درمورد روز ولنتاین
1-
در قرون وسطی دختران غذاهای عجیب وغریب میخوردند با این اعتقاد که همسر
رویاهای خود را پیدا خواهند کرد و همچنین اگر دوستی نزدیکی بین دو طرف وجود
داشت همدیگر را ولنتاین صدا میکردند.
2- روز
ولنتاین بهترین تعطیلات برای گلفروشان در سرتاسر جهان شناخته شده است و
ارزش مادی برابر ۱۵ میلیارد دلار در این روز صرف تهیه کادو برای ابراز عشق
میشود.
3- سالانه
حدود ۱۸۹ میلیون شاخه گل در روز ولنتاین در آمریکا فروخته میشود که ۱۱۰
میلیون شاخه آن رُز قرمز میباشد، جالب است بدانید، امریکا به طور خاص برای
روز ولنتاین ازکلمبیا و اکوادور گل رُز وارد میکند.
4- ۷۳
درصد از آقایان و تنها ۲۷درصد از خانمها در روز ولنتاین شاخه گل میخرند،
جدا از ۱۵ درصد از خانمها که دراین روز برای خودشان، مادر و یا دخترانشان
گُل میخرند.
5-
در اواخر سال ۱۸۰۰ میلادی اولین بسته شکلات مخصوص برای روز ولنتاین توسط
کمپانی Cadbury به بازار عرضه شد. سالانه حدود ۳۵ میلیون جعبه شکلاتی قلب
شکل در این روز خریداری میشود و تنها درامریکا حدوداً یک میلیارد دلار
شکلات فروخته میشود.
6- حدود ۱۰ درصد ازازدواج هایی که درطول سال انجام میشود یعنی حدود ۰۰۰، ۲۲۰ ازدواج تنها در روز ولنتاین صورت میگیرد.
7- تعداد شاخه گل رُز قرمز در روز ولنتاین معنایی خاص دارد. ۱ شاخه گل به معنی عشق در نگاه اول و ۱۰۸ شاخه پیشنهاد ازدواج را منتقل میکند وهم چنین رنگها معانی خاص خود را دارند برای مثال رُز قرمز به معنای عشق و احترام، شاخه گل صورتی به معنای این است که اوقات خوشی را با هم دارید. رُز سفید به معنای قدردانی است.
8- گرچه روز ولنتاین روز شادی و هیجان است، تحقیقات نشان میدهد ۴۰ درصد از افراد موضعی منفی نسبت به این روز دارند. طبق تحقیقات ازهر۱۰ فرد تنها یک نفر در این روز احساس افسردگی و تنهایی بیشتر میکند.